سرویس بهداشت و درمان یزدفردا :پروين كرباسيان كارشناس امور جمعيت و تنظيم خانواده در گفت و گو با خبر نگار بهداشت و درمان، به مناسبت هفته جمعیت و تنظیم خانواده اینگونه اظهار داشت: خیلی اوقات مادرانی را می بینیم، در حالی که هنوز آثار خستگی جسمی و روحی ناشی از زایمان و مراقبت از فرزند اول در چهره ا‌شان نمایان است، فرزند دوم را باردار می شوند. وقتی فاصله سنی بچه‌ها از یکدیگر کم می شود، والدین توان لازم را برای پرورش کودکان نخواهند داشت. در واقع روش‌های پیشرفته ی تنظیم خانواده این اجازه را به پدر و مادر می دهد که زمان تولد فرزند دوم را به خوبی برنامه‌ریزی کنند.با تولد فرزند اول، همه از شنیدن این خبر خوشحال و شاد می شوند. این کودک تا ماهها، والدین را سرگرم می کند، طوری که همه شرایط خانه و خانواده با نیازهای کودک تنظیم می شود، اما پس از مدتی مادر و پدر باید تصمیم بگیرند که چه موقع فرزند دوم را به دنیا بیاورند و چه زمانی بهترین وقت برای بارداری دوم است، طوری که هم والدین شرایط مناسب را داشته باشند و هم آرامش کودک اول حفظ شود و نیازهای او اعم از عاطفی و جسمانی به خوبی برآورده شود.
درواقع باید دید که چه زمانی والدین، به خصوص مادر از همه نظر آماده پذیرایی از یک نوزاد دیگر با همان نیازهای کودک اول است؟خیلی اوقات فاصله زیاد میان فرزندان هم، مشکل‌ساز است.
تحقیقات نشان می دهد که فاصله زیاد یا کم میان زایمان‌ها، موجب بروز خطراتی هم برای مادر و هم برای فرزندان می شود.
فاصله گذاري بين حاملگي ها گام مهمي در راه تامين سلامت مادر و كودك است و آنچه سلامت مادر و كودك را تحت تاثير جدي قرار مي دهد حاملگي هاي متعدد و با فاصله كم است.
فاصله كم بين حاملگي‌ها باعث افزايش خطر مرگ نوزادان مي‌شود.
همچنين باعث افزايش عوارض مانند مرگ نوزادي و كاهش وزن نوزاد مي‌شود.
«بررسي ارتباط حاملگي‌ها و برخي عوارض شايع در حاملگي مانند عقب ماندگي رشد داخل رحمي» در بررسي ۶۶۶ زن باردار كه جهت زايمان دوم به مراكز مراجعه كرده بودند، نشان داد: احتمال مرگ در شيرخواراني كه با فاصله كمتر از دو سال به دنيا مي‌آيند دو برابر كودكاني است كه با فاصله ۲ تا ۴ سال متولد مي‌شوند.همچنين فاصله كوتاه بين حاملگي‌ها با افزايش خطراتي همچون وزن كم هنگام تولد، مرده‌زايي و مرگ نوزادي، خطر مرگ مادر، كم خوني مادر و خونريزي سه ماهه بارداري همراه است چرا كه مادر فرصت بازيابي سلامت به طور كامل را نداشته است.
اين مسائل باعث شده تا امروز بسياري از كشورهاي جهان از جمله ايران استراتژي‌هاي فاصله‌گذاري مناسب بين تولد‌ها را قبول نموده و آن را جزء برنامه ملي و بهداشتي خود قرار دهند.
(1) اگرحاملگي ها با فاصله كمتر از 2 سال باشد علاوه بر اينكه امكان بروز عوارض مرگ و مير نوزاد، تولد نوزاد با وزن كم را افزايش ميدهد احتمال زايمان زودرس قبل از پايان 9 ماه حاملگي، بروز كم خوني در كودك، تحليل ذخاير بدني مادر (آهن و كلسيم) سوء تغذيه كودك بعد از تولد، افزايش بيماري هاي عفوني در كودك و كاهش هوش و عقب ماندگي درسي نيز در بر دارد .فرزنداني كه پشت سر هم و با فاصله كم متولد مي شوند از حمايت هاي مراقبتي و عاطفي والدين به ويژه مادر به دليل مشغله بسيار محروم مي مانند و لذا از سلامت، بهداشت عمومي، تغذيه و تحصيلات و ... بهره كمتري خواهند برد.
(2)حاملگی مجدد با فاصله کم مخصوصا برای مادری که کودک شیر خوار دارد خوب نیست فاصله گذاری مناسب بین فرزندان و داشتن فرزند کمتر در تامین سلامت مادر و شیر دهی موفق او بسیار موثر است . حتی مادرانی که تغذیه مناسب ندارند می توانند شیردهی موفقی داشته باشند.
فاصله كم بارداريها مي تواند يك بارداري پر خطر را دنبال داشته باشد. فاصله نه کم، نه زیاد
جدیدترین مطالعات نشان داده‌اند که فاصله خیلی کم و یا خیلی زیاد میان بچه‌ها موجب بروز مشکلاتی در دومین کودک می شود.محققان معتقدند که اگر فاصله میان بچه‌ها کمتر از 18 ماه و یا بیشتر از 59 ماه باشد، امکان بروز مشکلات متعدد برای فرزند دوم افزایش می یابد.
اگر فاصله دو بارداری، کمتر از 18 ماه باشد:محققان بر این باورند که اگر فاصله بین بارداری‌ها کمتر از 18 ماه باشد، 40 درصد خطر تولد نوزاد نارس و 61 درصد خطر نوزاد با وزن کم، افزایش پیدا کرده و سن تولد نوزاد هم در 26 درصد موارد کمتر از یک نوزاد طبیعی می‌شود.اگر فاصله میان بارداری‌ها کمتر از 18 ماه باشد، به ازای هر یک ماهی که این فاصله کوتاه‌تر می شود، خطر تولد نوزاد نارس تا دو درصد و خطر تولد نوزاد با وزن کم تا 3/3 درصد افزایش می یابد.
اگر فاصله بین دو بارداری بیش از 5 سال باشد:اگر فاصله بارداری‌ها بیش از 59 ماه(یا5سال) باشد، خطر تولد نوزاد نارس تا 6/0 درصد و نوزاد با وزن کم تا 9/0 درصد بیشتر می شود. شاید به همین دلایل است که متخصصان زنان و زایمان معتقدند برای فاصله‌گذاری میان بچه‌ها باید عاقلانه تصمیم گرفت.
از طرفی اعضای خانواده باید از نظر جسمی، روحی و مالی به وضعیت مناسب‌تری برسند و وقت کافی برای هر بچه بگذارند. اگر این فاصله بسیار زیاد باشد، علاوه بر بروز خطرات جسمی، مادر دچار سالخوردگی و بی‌حوصلگی شده و امکان رشد و پرورش مناسب فرزند جدید را ندارد. ضمن اینکه امکان بروز خطرات ژنتیکی هم در کودک دوم مطرح است.
باتدبیر عمل کنید:تحقیقات و بررسی‌های متعدد فواید فاصله‌گذاری مناسب میان بچه‌ها را کاملا روشن کرده است، چون در این میان نه تنها سلامت جسمی و ذهنی کودک وضع بهتری می یابد، بلکه والدین هم فرصت رسیدگی به بچه‌ها را پیدا کرده و کیفیت زندگی و تکامل کودکان بسیار بهتر و بیشتر می شود.
در بیشتر بررسی‌ها مشخص شده است که وقتی فاصله میان کودکان کمتر از دو سال باشد، احتمال کاهش بهره هوشی در کودک دوم بیشتر از خانواده‌هایی است که فاصله میان بچه‌هایشان بیشتر از دو سال است.
در ضمن وقتی فاصله سنی بچه‌ها از هم بسیار زیاد باشد، امکان برقراری ارتباط و بازی با هم در آنها کم می شود. البته در بعضی موارد این فاصله‌گذاری‌ها به دلیل بی‌دقتی نیست، بلکه گاهی بارداری ناخواسته اتفاق می افتد و گاهی نیز مادر با روش‌های گوناگونی، نازایی خود را درمان کرده است و می ترسد که با افزایش سن امکان بارداری دوباره در او بسیار کمتر شود، در نتیجه با فاصله کمی بچه دوم را به دنیا می آورد.
1- برای فرزند دوم آمادگی دارید؟بهتر است 18 تا 23 ماه پس از زایمان اول صبر کنید. فاصله کمتر از 17 ماه خطر تولد فرزند با وزن کم را افزایش می دهد که شاید یکی از دلایل آن، ضعف بدنی مادر و خستگی جسمانی ناشی از زایمان اول باشد. مادر برای رهایی از استرس زایمان اول نیاز به زمان دارد تا دوباره آمادگی و توان خود را به دست آورد. باید مواد غذایی به مقدار کافی به بدن مادر برسد و آنچه از دست داده جبران شود، چرا که در زایمان و بارداری اول، ویتامین‌ها و املاح مهمی مانند آهن و کلسیم برای پرورش کودک از بدن مادر کم شده است. همچنین زمانی که اولین فرزند شما زیر یک سال یا بالای چهار سال است، زمان مناسبی است که رابطه کودکان با پدر و مادر و اعتماد به نفس در آنها شکل بگیرد.
2- آیا زندگی‌تان به خوبی پیش می رود؟به این فکر کنید که آیا با وجود فرزند خیلی کوچک قادر خواهید بود با بارداری دوباره کارهای روزمره‌تان را به خوبی انجام دهید؟ آیا می توانید به خوبی از فرزند اول مراقبت کنید و نیازهای جسمی و روحی او را برطرف کنید؟ حوصله بازی‌کردن با او را دارید؟ با وجود این فرزند، شب‌ها خواب راحتی دارید؟ با همسر خود چگونه رابطه‌ای دارید؟ آیا همانند گذشته با هم صحبت می کنید؟ تفریح می کنید یا وقت ندارید از یکدیگر احوال‌پرسی کنید؟ اگر قصد دارید دوباره بچه‌دار شوید، توجه داشته باشید که یک نوزاد همه زندگی شما را تحت تاثیر قرار می دهد و برای رفع نیازهای دو فرزند که فاصله سنی مناسبی ندارند، باید زمان و انرژی زیادی صرف کنید. این نکته را فراموش نکنید که فرزند اول هم باید به سنی رسیده باشد که بتواند حضور یک تازه وارد را به جمع خانواده بپذیرد
- نویسنده : یزد فردا
- منبع خبر : خبرگزاری فردا
شنبه 18,مه,2024